الگوی تخلیه رطوبت در فرسایش آبکند خطی

چکیده فرسایش آبکندی به دلیل قابلیت شکل گیری آن در اغلب شرایط اقلیمی، توسعه سریع، تخریب اراضی و حجم بالای رسوب تولید شده از اهمیت قابل توجهی در میان انواع فرسایش آبی برخوردار است. از این رو شناخت فرآیند و بررسی روندهای دوره ای و تکاملی فرسایش آبکندی، برای مدیریت صحیح منابع آب و خاک ضروری است. از طرفی بررسی رفتار هیدرولوژیکی فرسایش آبکندی و ارتباط متقابل آن با تخلیه رطوبت خاک یکی از موضوعات مهمی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی چگونگی توزیع رطوبت در قسمت های مختلف آبکند و همچنین تغییرات زمانی و مکانی آن انجام شده است. برای این منظور درصد رطوبت وزنی اعماق 10، 20، 30، 50، 70 و 100 سانتی متری سه مقطع بالایی، میانی و انتهایی سه آبکند در سه رگبار مختلف با استفاده از روش وزنی به دست آمد. سپس با مقایسه آماری و تجزیه و تحلیل درصد وزنی رطوبت در بخش های مختلف آبکندها توزیع رطوبت در این بخش ها و هم چنین تغییرات زمانی و مکانی آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اعماق سطحی کم تر از 30 سانتی متر، بیش تر از سایر اعماق تحت تأثیر شرایط محیطی و خصوصیات بارش بوده اند. همچنین مقطع بالایی بیشترین تأثیرپذیری از شرایط محیطی و خصوصیات بارش را داشته و مقطع میانی کمترین تأثیر از شرایط محیطی را پذیرفته است. به نحوی که بیشترین و کمترین مقدار رطوبت خاک به ترتیب با میانگین 58/10 و 40/9 درصد در مقطع میانی و پایین مشاهده شد. نقاط واقع در کف و حواشی آبکند با میانگین 78/11 و 76/8 درصد نیز به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار رطوبت خاک را به خود اختصاص داده اند. همچنین تغییرپذیری زمانی محتوی رطوبت خاک در نقاط مطالعاتی آبکند طی سه رگبار اتفاق افتاده با مقادیر متوسط 43/8 تا 40/13 درصد مورد تائید قرار گرفت.